Elettu vescu di Braga, à u Portugallu, Ghilardu dà forza à a religione catolica, chì avia persu assai per via di a prisenza di i Mori, è cunverte quasi tutti i sgiò di a dioccesi chì, nanzu, ùn campavanu chè di rapine è ùn pensavanu chè à bambuscià.
Ghilardu hè mortu in Bornos, un ghjornu ch'ellu cunsacrava una di e numerose chjese ch'ellu avia fattu ricustruì.
Etimolugia, casate è nomi : Cf Gherardu (u 3 uttobre).
Retrouvez l'émission I Santi sur Voce Nustrale du lundi au samedi à 10h30.
Quandu u babbu a sà, a sottumette à u turmentu di u focu, ma u focu ùn pò nunda contru à ella. Allora, a face scapà. Tandu u focu di u celu si scatena è tomba u babbu.
Etimolugia : da u gr. "barbaros" (barbaru, strangeru).
Nomi : Baab, Babette, Babie, Bärb, Barbara, Barbary, Barbe, Bärbel, Barberina, Barberine.
Paesi è cità : Paternò. In Corsica hè festa patrunale in Cavru, ma Barbara avia altre chjese: in Zonza, Guargualè, Figari, Sotta, forse in Pitrettu Bicchisgià, Sartè è Orezza.- Nantu à a cumuna di u Poghju di Moriani, tramezu à Santa Cristina di Campulori è u paese, in un locu chjamatu Santa Barbara, ci era una abbazia chì dipendia da i frati benedittini di l'isula di Monte Cristu.
Prutezzione : per via di u focu citatu in a legenda, Barbara hè diventata a santa patrona di l'artigliori, i suldati di u geniu, i minadori, l'armurieri è i pumpieri. A preganu pè u tonu è a morte subitania.
Usi: u ghjornu di Santa Barbara, si pianta u granu dentru à piatti tenuti à u bughju. U granu serà propiu bellu in Natale è serverà per decurà u presepiu.
Ghjuvanni u Damascenu (vene à dì: di a cità di Damascu, in Siria) era figliolu di un anzianu ministru di e finanze. Era prefettu à a Corte di u Califfu quandu, à 50 anni, si hè fattu frate à a laura di Mar Sabba, in Palestina. Hè custì ch'ellu hè mortu versu l'annu 749. Avia una centinara d'anni. Era un sapiente è puetu. U so libru "Surgente di a Cunnuscenza" hà fattu sapè, in Occidente, a duttrina di i Patri d'Oriente. Hè statu traduttu in latinu versu l'annu 1150. San Tumasgiu d'Aquinu u cita aspessu.
In u 1890, Ghjuvanni u Damascenu hè statu fattu duttore di a Chjesa da u papa Leone XIII.
Etimolugia, casate è nomi : Cf Ghjuvanni (27 dicembre).
Retrouvez l'émission I Santi sur Voce Nustrale du lundi au samedi à 10h30.
Fatu prete à 31 annu, u Ghjesuitu Francescu Saveriu parte, quattru anni dopu, per l'Indie portughese. Imbarca in Lisbona à u mese d'aprile 1541 è, tredeci mesi dopu, ghjunghje in a cità di Goa.
Anu contu chì, in dece anni di missione, hà fattu più di 100.000 chilometri. I primi sette anni hà giratu l'Indie suttane, l'isula di Seilan, a Malesia è l'Indonesia. In u 1549, li riesce di entre à u Giappone, ci stà dui anni, è crea una piccula cumunità cristiana di 1000 persone, cumunità chì, vinti anni dopu à a so partenza ne conterà 30.000. Scrivia: "U populu di u Giappone hè u megliu di i populi".
Per cunverte e pupulazioni, ùn circava teurie cumplicate. Li amparava u Credu, u Pater Nostru è l'Ave Maria, servendusi di un interpetru. Incaricava i catechisti di cuntinuvà a so opera è si ne andava in altrò.
Francescu Saveriu manghjava pocu, pregava assai è ghjera sempre alegru.
In u 1551, rientre in l'Indie, decisu à passà in a China. Ghjuntu in l'isula di Scianguvan, di punta à Cantone, hè malatu è si ne more in una baracca, solu cù l'interpetru. Trè settimane dopu, sò ghjunti da Goa per piglià u so cadaveru è interrallu in issa cità.
Etimolugia : Francescu Saveriu vole dì Francescu di i Iaverri, chì ghjera u nome di u castellu duv'ellu hè natu. Hè una parulla basca chì currisponde à a corsa: Casanova.
Paesi è cità: Indie, Mongolia, Pakistan, Piacenza, Bastia, Goa, Macao, Portugallu, Pamplona. In Corsica: Ghidazzu.
Prutezzione : missiunarii; turisimu.
Retrouvez l'émission I Santi sur Voce Nustrale du lundi au samedi à 10h30.
Contanu chì, à Bibiana l'avianu messa in manu à una rofiana per ch'ella ne fessi una prustituta, ma ùn a ci fece. Nè mancu pobbe falli rinnegà a so fede. Allora, l'anu liata à una culonna è l'anu tichjata di colpi cù un staffile piumbatu, sinu à ch'ella morghi.
Etimolugia : da u lat. "vivianus" (vivace).
Casate : Viviani.
Nomi : Bibian, Bibiana, Bibiane, Bibianu, Fithian, Vibien, Viv, Vivence, Vivencion, Viventiol, Vivia, Vivian, Viviana, Viviane, Vivianne, Viviano, Vivianu, Vivien, Vivienne, Vivine.
Prutezzione : preganu à Santa Bibiana pè a pena in capu è u malcaducu.
Ghjuvanni Ruysbroeck, dettu Ruysbroeck l'Ammirabile, natu in u 1293, mortu in u 1381, hè unu di i megliu scrittori mistichi. I so libri: "E Nozze spirituale", "E Sette Chjudende", "U Libru di a più Alta Verità", è d'altri, tradutti in parechje lingua, sò letti ancu avà.
Era natu à Ruysbroeck, accantu à Brusselle, è fù 26 anni cappellanu di a chjesa Santa Gudulla di issa cità. Dopu, hà creatu, à Groenendael, in u Brabante belgicu, una piccula cumunità di canonichi regulari ch'ellu hà guvernatu sinu à a so morte à 87 anni. Tutti u tenianu caru è ùn li truvavanu alcun difettu for di u frate giardinaru di u cunventu. Quellu li rimpruverava di ùn sapè distingue un legume da una gattiva erba è suffria quand'ellu u vedia ghjunghje in l'ortu per zappittà i pustimi.
Retrouvez l'émission I Santi sur Voce Nustrale du lundi au samedi à 10h30.
Eligiu era un orefice natu versu l'annu 588 à Chaptelat, vicinu à Limoges.
U rè di i Franchi, Cluttariu Secondu, l'avia datu l'oru per falli un tronu. Eligiu li ne fece dui. Allora u rè u fece direttore di a Zecca. E munete d'oru di tandu portanu a so signatura.
À a morte di Cluttariu, u figliolu, Dagobertu Primu, cugnumatu u Salomone di i Franchi, fece di Eligiu u so primu cunsiglieru.
À 51 annu, dui anni dopu à a morte di Dagobertu, Eligiu si hè fattu prete è ghjè diventatu u vescu di Noviomagu, l'attuale cità di Noyon, in u dipartimentu di l'Oise. Hè mortu in issa cità u 1u dicembre di l'annu 660. Avia una settantina d'anni.
Etimolugia : da u lat. "eligius" (elettu... da Diu).
Nomi : Eligiu, Eloi, Eloy.
Paesi è cità : Anversa, Dunkerque, Limoges, Marseglia, Noyon, Bologna.
Prutezzione : Eligiu hè u santu patrone di l'orefici, di i stazzunari è, in generale, di tutti quelli chì battenu u ferru.
U 1u dicembre si festighjeghja dinù à Santa Fiurenza.
Una Santa Fiurenza, chì campava à u seculu quartu, serebbi stata cunvertita da Santu Ilariu, vescu di Poitiers.
Un'altra Santa Fiurenza campava à u seculu sestu in Spagna è ghjera a surella di Santu Leandru è Santu Bisidoru.
Etimolugia è nomi: Cf Fiurenzu (4 lugliu).
Retrouvez l'émission I Santi sur Voce Nustrale du lundi au samedi à 10h30.
Andria hè citatu trè volte in i Vangelli:
. quand'ellu dete cinque pani è dui pesci à Ghjesù chì nutrì 5000 persone;
. quand'ellu prisentò i pelegrini grechi à Ghjesù;
. è quand'ellu vulia sapè da Ghjesù a data di a destruzzione di u Tempiu di Ghjerusalemme.
Un' si sà duv'ellu hè andatu dopu à e Penticosti. Certi pensanu ch'ellu hè mortu in Grecia, liatu nantu à una croce in forma di icchisi: a croce di Santu Andria.
Etimolugia : da u gr. "andros" (omu virile, curaggiosu).
Casate: Andrei, Andreoli, Andreotti, Andreini, Andreani, Andreucci.
Nomi: Anders, Andor, André, Andrea, Andreani, Andreanu, Andreas, Andrée, Andreu, Andrew, Andria, Andrieu, Drew, Dries.- In Corsica, in u 1981, Andria venia à u tredecesimu rangu di i nomi maschili. Era quellu di 15 omi nantu à 1000.
Paesi è cità : Amalfi, Pienza, Sarzana, Russia, Scozia. In Corsica: Biguglia, a Campana, a Crucichja, Lecci, Loretu di Casinca, Olcani, Oletta, Omessa, u Poghju di Nazza, Sant'Andria di Boziu, Sant'Andria di u Cotone, Sant'Andria d'Urcinu, Sant'Andria di Tallà, Surbuddà, Ersa.
Prutezzione : Andria hè u santu patrone di i piscadori è di i marcanti di pesci. U preganu e donne in brama di figlioli..
Detti è pruverbii : Fin'à Sant'Andria, sumena in boscu è in via; da Sant'Andria in dà, guarda induve lampà.
Retrouvez l'émission I Santi sur Voce Nustrale
du lundi au samedi à 10h30.
A legenda conta chì, duv'ellu ghjunghjia, u demoniu ùn avia più chè disfatte. A' u Capitoliu di Tolosa, i dii pagani si eranu ammutuliti. Allora, i so preti si sò aduniti per circà a ragione di issu fattu novu. A cunclusione fù chì a ghjunta di Saturninu ne era a causa.
Ghjustapuntu, Saturninu passava davanti à u Capitoliu. A folla u t'inguanta per ubligallu à participà à i sacrifizii. Saturninu ricusa è, in issu mentre, l'iduli cascani in terra à pezzi. Tandu, l'appendenu à a coda di un toru chì ghjera custì per esse sacrificatu. Danu a voce à u toru chì parte è di Saturninu ne face u striscinu.
Quessa hè a legenda, ma u fattu si stà chì, da almenu l'annu 1000, Saturninu hè un santu assai pupulare in u meziornu di a Francia duve più di vinti dipartimenti anu paesi chì portanu u so nome.
Etimolugia : da "Saturnu", u diu paganu di e seminere, di a divizia, di a ghjustizia è di a libertà.
Paesi è cità : Tolosa, Pamplona, Navarra.
Retrouvez l'émission I Santi sur Voce Nustrale du lundi au samedi à 10h30.
Hè statu unu di i più famosi predicadori franciscani. Era u discepulu di San Bernardinu di Siena (Cf u 20 maghju) è hà avutu cum'è elevu à San Ghjuvanni di Capistranu (Cf u 23 uttobre). Hà predicatu una quarantina d'anni in tutta l'Europa sinu à i paesi Scandinavi. Hè mortu in Napuli u 28 nuvembre 1476.
Etimolugia, casate è nomi : Cf u 3 maghju.
Paesi è cità : Chemnitz.
U 28 nuvembre si festighjeghja dinù à Sostene.
Sostene era accantu à San Paulu quand'ellu scrisse a so prima epistula à i Corinti, epistula chì principia cusì: "Paulu, chjamatu à esse apostulu di Ghjesù Cristu da a vuluntà di Diu, è u so fratellu Sostene, à tutti quelli chì invocanu u nome di Ghjesù, grazia è pace à voi".
L'Atti di l'Apostuli contanu chì Paulu, partutu da Attene, ghjunse in Corintu, è stete ind'è Aquila è a so moglia Priscilia, fabricanti di tendoni cum'è ellu. In settimana travagliava cun elli, u sabbatu predicava à a sinagoga. Quandu, i discorsi operavanu cunversioni, quandu, pruvucavanu baruffe. Un ghjornu, i Ghjudei u inguantonu, è u striscinonu davanti à u tribunale di u proconsule Gallione, dicendu chì i so discorsi eranu cuntrarii à a legge. Gallione disse: "S'ellu si trattava d'inghjustizie o malfatte, vi sterebbi à sente, ma ùn si tratta chè di parulle, è ùn mi mischju di quessi l'affari". Dilusi, si ne piglionu à Sostene, capu di a sinagoga, è li detenu una battitoghja davanti à u tribunale.
Centu per una chì u Sostene di l'Epistula à i Corinti è quellu di l'Atti di l'Apostuli hè u listessu omu. Ma si discute sempre sì, à l'epica, Sostene era digià cristianu o s'ellu si hè cunvertitu dopu à quella frusta.
Etimolugia: da u gr. "sôs" (alzassi) è "slaw" (gloria).
Nomi: Sostène, Sostenea, Sosteneo, Sosthène, Sosthènes.
Retrouvez l'émission I Santi sur Voce Nustrale du lundi au samedi à 10h30.
Serebbi mortu versu l'annu 540. Nantu à a so tomba, averebbinu fattu un oratoriu, rottu da i Nurmani. Oghje ci hè a chjesa di San Severinu, una di e più anziane è di e più belle chjese gottiche di Parigi.
Etimolugia : da u lat."severus" (severu).
Casate : Severi, Severuni, Severoni.
Nomi : Frein, Freng, Frin, Frings, Saverina, Saverinu, Seva, Seve, Sévéra, Sévère, Severiana, Severiane, Severianka, Severiano, Severianu, Sévérien, Sévérienne, Séverin, Séverine, Severinje, Severinu, Severinus, Sevir, Sören, Sövrin, Vira.
Nanzu, in Roma, u 27 nuvembre celebravanu a memoria di Guglielmu di Spiluncatu. Frate Minore, Pruvinciale di l'Ordine, avia fattu u cunventu di Vicu. U 15 marzu 1481 diventava vescu di Sagone. In u 1493, si n'andava in Roma cum'è vicicuratu di Santa Maria Maggiore. Muria l'annu stessu è ghjera sepoltu in a chjesa San Ghjilormu. Era un gran predicadore chì avia cunvertitu una mansa di peccadori, è fattu stancià parechje nimicizie. Avia u donu di prufettizà è di fà miraculi. U papa Sistu Quartu li averebbi accurdatu l'indulgenzia pienaria per una chjesa Santa Maria di Loretu, in Casinca.
Retrouvez l'émission I Santi sur Voce Nustrale du lundi au samedi à 10h30.
Quand'ellu hà 23 anni, Elzearu hà una lascita impurtante: u cuntatu di Sabranu, in Provenza, è quellu di Arialdu, in Italia, è diventa u vassale di Rubertu, rè di Napuli. Rubertu hà tanta cunfianza in ellu chì li dà a tutella di u figliolu è, in u 1323, u manda in Francia per circalli una moglia. In Parigi, Elzearu si more. Serà canunizatu in u 1369 da u papa Urbanu Quintu chì ghjera u ziu è u cumpare.
À a morte di u maritu, Delfina avia una quarantina d'anni. Campa torna una vintina d'anni à a Corte di Napuli duve a regina, una donna assai divota, ùn si ne vulia sfà. Quandu a regina more, si ne volta in Provenza, à u paese nativu. Hè morta à l'età di 78 anni, u 26 nuvembre 1360.
E so osse, è quelle di u maritu, si trovanu in a cattedrale d'Apt, in u Vaucluse.
Etimolugia, casate è nomi : Cf Delfinu (u 14 dicembre).
Lurenzu, di Portu Mauriziu, natu in u 1676, mortu in u 1751, era figliolu di un patrone di barca chì navigava longu à e coste di a Liguria è di a Toscana. À 21 annu, si hè fattu frate. À 30 anni hà principiatu à predicà. Hà predicatu durante più di 40 anni, fendu missioni quindi è culandi. Santu Alfonsu Maria, di i Liguori, hà dettu chì missiunariu famosu cum'è ellu ùn ci ne era mai statu. I Corsi anu cunnusciutu e so qualità strasurdinarie in u 1744, da u 12 maghju à u 18 nuvembre.
Duv'ellu andava, urganizava Via Crucis in 14 stazioni per ramintà a strada fatta da Ghjesù striscinendu a so croce da Ghjerusalemme à u Calvariu. A Via Crucis di San Leunardu, stampata è ristampata, principia cusì:
L'orme sanguigne
Del mio Signore,
Tutto dolore,
Seguiterò.
E il core intanto
per li occhi in pianto
Sopra il Calvario
Distillerò.
È u populu rispundia à ogni stroffa:
Vi prego o Gesù buono,
Per la vostra passion
Darci perdono.
U 23 nuvembre 1751, era un marti. Rientrendu in Roma, San Leunardu fù persuasu ch'ellu avia più pocu à campà. Quand'ellu passò a Porta del Popolo, disse à u cumpagnu Frà Diego: "Canta u Te Deum, eiu feraghju e risposte". U venneri era mortu.
Etimolugia, casate è nomi : Cf u 6 nuvembre.
Retrouvez l'émission I Santi sur Voce Nustrale du lundi au samedi à 10h30.